De Griek en zijn Hebreeuwse Bijbel

Een aantal jaren geleden hadden nog weinig gelovigen gehoord over Hebreeuws versus Grieks denken. Intussen is dit onderwerp niet meer nieuw. Steeds meer gelovigen zijn zich ervan bewust dat de Bijbel een Hebreeuws boek is en dat zijzelf geen Hebreeuwse achtergrond hebben.

 

Christendom is Grieks

Het christendom is historisch gezien voortgekomen is uit de Griekse cultuur … en daarin kwam het evangelie. Onze politiek, ons politie-apparaat, justitie, ons onderwijssysteem, eigenlijk heel de inrichting van onze samenleving, is Grieks. Onze invloedrijkste filosofen, die voor een goed deel bepalen op welke wijze wij denken en redeneren, waren Griekse denkers. De Nederlandse cultuur is zodoende een verlengstuk van deze Griekse tijd. Wij spreken Nederlands, maar onze cultuur is Grieks. Zo ook in de kerk. Met onze Griekse bril lezen wij de Hebreeuwse Bijbel. Veel zaken begrijpen wij daarom niet goed en we slaan bij het interpreteren van de Bijbel met regelmaat de plank mis.

 

Bijbels = Hebreeuws

Een cultuur wordt door mensen gemaakt. Toch had God, toen Hij de aarde en de mens schiep, Zelf een cultuur voor ogen. Als ik spreek over Hebreeuws denken en de Hebreeuwse cultuur, dan bedoel ik de denkwijze en cultuur die God bedacht had voor de mensen. Hebreeuws denken is Bijbels denken en Hebreeuwse cultuur is Bijbelse cultuur. De Bijbel is daarom zo’n uniek boek! God openbaart daarin Zijn denken en Zijn cultuur. En niet alleen het OT is een Hebreeuws boek, ook het NT. Die laatste is alleen geschreven door Joden die de Griekse taal machtig waren.

 

Joods geen synoniem voor Hebreeuws

Toch maak ik nu een belangrijke pas op de plaats. Joods is namelijk geen synoniem voor Hebreeuws. De Joodse cultuur en het Joodse denken zit wel dichtbij het Hebreeuwse, maar ook zij hebben een bril. Zoals de Griekse bril gevormd is door de Griekse (afgoden)cultuur en Griekse filosofen, zo is de Joodse bril gevormd door hun religieuze leiders en leraren. Jood en Griek, beiden lezen door hun eigen bril de Bijbel.

Veel christenen zijn tegenwoordig op zoek naar -en dan zeggen ze- de Joodse wortels van het christelijk geloof. Persoonlijk zeg ik het liever anders. Ik ben op zoek naar de Hebreeuwse wortels van mijn geloof. Ik zoek geen Joodse cultuur, maar Bijbels-Hebreeuwse cultuur. De termen Grieks, Hebreeuws, Joods, christelijk en Bijbels moeten onderscheiden worden, anders zorgt het voor veel verwarring. Als iets christelijk of joods is, is het niet vanzelf Bijbels. Zoals gezegd is Hebreeuws dus synoniem voor Bijbels.

 

Voorbeelden Joods versus Hebreeuws

Even wat voorbeelden. Veel Joodse gewoonten zijn Bijbels, andere niet. Het Loofhuttenfeest is een Bijbels feest, Chanoeka een Joods feest. Zo is de menora met zeven lichten een Bijbelse kandelaar, de chanoeka met acht lichten een Joodse kandelaar. Blauwe draden aan de hoeken van kleding is een Bijbels gebruik, het dragen van een keppeltje is Joods. De keuze voor rein vlees is Bijbels, geheel koosjer eten volgens rabbinaal voorschrift, is Joods. Enzovoorts. Een christen die zijn Hebreeuwse wortels wil herontdekken, moet dus Bijbelse gewoonten van Joodse gewoonten onderscheiden.

 

Christelijk versus Bijbels

Evenzo zijn ook christelijke gewoonten niet automatisch Bijbels. Zo is het opstandingsfeest op 1^e paasdag een Bijbels feest, maar de datering van deze dag komt niet uit de Bijbel. Dat is een Griekse berekening. Onze rustdag is een Bijbelse inzetting, maar de verschuiving van zaterdag naar zondag is een Grieks besluit. Dat de vrouw haar hoofd dekt tijdens bidden en profeteren is Bijbels (1Kor.11:15), maar de hele kerkdienst met een hoed op zitten, is een Griekse invulling. Het verhaal van Jezus geboorte staat in de Bijbel, maar Kerst vieren op 25 december is echt een Griekse aangelegenheid. Sowieso is de behoefte om verjaardagen te vieren onbekend in de Hebreeuwse cultuur. Het is een Griekse behoefte en vanuit die behoefte vieren wij Jezus’ verjaardag.

 

Hulp is handig

In de zoektocht naar onze Hebreeuwse wortels is de Joodse invalshoek wel heel leerzaam, want de Griek heeft beslist een achterstand ten opzichte van de Jood. Wij hebben hun uitleg soms nodig.

 

 

Wees duidelijk!

Soms kan het voor de hand liggen om Joodse gewoonten te kopiëren, bijvoorbeeld omdat wij Grieken geen idee hebben hoe een Bijbels feest ingevuld kan worden. Als het maar duidelijk is wat wel en niet uit de Bijbel komt. Sommige christenmannen dragen uit loyaliteit met het Joodse volk een keppeltje. Prima, zolang het maar duidelijk is dat het geen Bijbels voorschrift is. Ik zou wel wensen dat hier meer duidelijkheid over is, want christenen die aan het begin van hun Hebreeuwse zoektocht staan, worden soms afgeschrikt door tal van Joodse gewoonten omdat ze denken dat dat er allemaal bij hoort. Het kan onnodige verwijdering tussen broeders en zusters creëren. Het kan de eenheid binnen het lichaam van Christus onnodig schaden. Dus: Ga samen op zoek naar wat Bijbels is, schud Griekse zaken af en kopieer geen Joodse invulling zonder goede reden.

 

Griekse zoektocht

U vraagt zich misschien af waarom toch deze zoektocht. Veranderen is toch niet nodig? Het Griekse denken is toch prima? En de christelijke cultuur toch ook? Een cultuur mag een mens toch naar eigen inzicht invullen? Bovendien kunnen wij er niets aan doen dat onze achtergrond Grieks is. En wat onze voorouders in de kerkgeschiedenis aan gewoonten hebben doorgevoerd, is niet onze schuld. Dat kunnen wij niet meer terugdraaien. God accepteert heus wel onze Griekse wijze van geloven, denken en doen.

Als al dit soort gedachten in u omgaan, dan kan ik bij deze bevestigen dat u een Griek bent in hart en nieren. Dit is namelijk echt Grieks redeneren. Het is misschien voor u een nieuwtje, maar in het Hebreeuws denken bent u niet schuldig aan wat uw voorouders hebben gedaan, maar u bent wel schuldig voor het feit dat u daar nog geen vergeving voor hebt gevraagd namens hen. Vergeving vragen voor anderen, waaronder ook voorvaderen, is Bijbels denken. De Griek kent dit niet en moet dit dus leren.

 

Grootste denkverschil

Omdat ons handelen voortkomt uit ons denken, zijn denkpatronen van wezenlijk belang. Er zijn veel verschillen tussen Grieks en Hebreeuws denken. Zojuist noemde ik al het vergeving vragen voor anderen. Maar het belangrijkste verschil is deze:

 

 

Het kan ook niet anders, want het Griekse denken is door mensen bedacht en het Hebreeuwse denken door God. Voor een Griek is het hoofddoel van het leven dat de mens gelukkig wordt. Het levensdoel van een Hebreeër is God grootmaken. Een Hebreeër wil veranderen als hij daarmee God groter kan maken. Een Griek wil pas veranderen als hij daar zelf ook voordeel bij heeft.

 

Conclusie

Waarom zou een christen Hebreeuws moeten leren denken? Wel, omdat een christen houdt van Gods Woord en dit Woord is het best te begrijpen als je Hebreeuws denkt. Omdat een christen God wil leren kennen, hoe Hij denkt en wat Hij doet. En God denkt Hebreeuws en handelt Hebreeuws. Beter gezegd: God denkt Bijbels en handelt Bijbels. In Rom.12:2 staat:

 

En wordt niet gelijkvormig aan deze wereld, maar wordt hervormd door de vernieuwing van uw denken, opdat gij moogt erkennen wat de wil van God is, het goede, welgevallige en volkomene. (NBG)

 

Misschien dat deze tekst nu meer gaat leven. Ons denken moet veranderd worden. Het moet een verschuiving maken van Grieks naar Hebreeuws, van mensgericht naar Godgericht.

 

Hoe?

Allereerst door veel Bijbel te lezen. Niet slechts de favoriete of makkelijk verteerbare gedeelten, maar het complete Woord. Door dit Hebreeuwse boek te lezen, adopteer je vanzelf de Hebreeuwse denkwijze. Maar … er is meer nodig.

 

 

 

Nogmaals: De Griek moet van zijn troon komen en erkennen dat hij niet boven de Schrift staat. Dan zal de Griek openbaring na openbaring ontvangen.