Is een lockdown bijbels?

Bestaat er een bijbelse lockdown? Sommige verhalen hebben de schijn ervan, maar bij nader inzien speelt er iets anders. Wordt van christenen gevraagd te allen tijde loyaal te zijn aan de voorschriften van de overheid?

 

Drs. E. Noordermeer

 

Is binnenblijven een bijbelse preventiemaatregel tegen ziekten? Veel landen pasten een lockdown toe in de bestrijding van COVID-19. Intussen wordt in veel landen de lockdown opgeheven of er blijft een restant aan maatregelen in stand, zoals bij ons het nieuwe normaal van de anderhalve-meter-samenleving.

In sommige bijbelverhalen lijkt het dat er sprake zou zijn van een soort lockdown. Zo waren Noach en zijn familie alleen veilig in de ark en het volk Israël moest in Egypte binnenblijven toen de engel alle eerstgeborenen sloeg. De discipelen bevonden zich achter gesloten deuren toen Jezus’ aan hen verscheen. Ook tussen hemelvaart en Pinksteren bevonden zij zich in een bovenzaal in Jeruzalem. Wellicht hebben sprekers naar deze verhalen gerefereerd om de gemeente te bemoedigen.

 

Ontvlucht!

Als Gods oordeel de aarde treft, kun je maar beter Zijn aanwijzingen opvolgen. Noach moest niet binnenblijven, maar hij moest van het vaste land af want dat was de plaats des onheils. Het ging er niet om dat Noach binnen in de ark zat, maar dat hij de plek van het oordeel verliet.

Dit is een patroon in de Bijbel. Voordat God oordeelt, waarschuwt Hij de rechtvaardigen. Zoals ook Lot en zijn gezin Sodom moesten verlaten voordat het werd verwoest. Als God Korach, Dathan en Abiram en hun families oordeelt door hun tentencomplexen in de grond te laten wegzinken -dat zouden zinkgaten geweest kunnen zijn- dan waarschuwt Hij eerst de rest:‘Ga weg bij die tenten!’[1] Als Jezus de verwoesting van Jeruzalem voorspelt, adviseert Hij met klem om Jeruzalem te verlaten.[2] Zorg dat je weg bent als het onheil arriveert.

God slaat Egypte met tien plagen en wilde daarbij de Israëlieten ontzien. Het kwam goed uit dat de Israëlieten in een aparte provincie woonden. Gosen bleef gespaard.[3] Bij de laatste plaag, het slaan van alle eerstgeborenen, gaat het anders. God had net als bij de voorgaande plagen Gosen kunnen ontzien, maar Hij kiest voor een andere vorm van bescherming. Het volk moest lamsbloed op hun deurposten smeren en binnenblijven. De Israëlieten waren niet veilig omdat ze binnenbleven, maar omdat ze schuilden achter het bloed. De Egyptenaren waren ook binnen, het was immers nacht, en die waren niet veilig. In feite liep alleen de eerstgeborene gevaar. Elk later geboren kind zou niet getroffen worden, ook niet buiten.

 

Angst

Na Jezus’ gevangenneming en sterven, zat de schrik er goed in bij de discipelen. Als Jezus werd gevangen genomen en gedood, kon dat hen ook gebeuren. Dat was de reden dat zij bijeenkwamen achter gesloten deuren uit angst voor de Joden.[4] Het laat zien dat angst een drijfveer is om vrijwillig binnen te blijven. Wie buiten is, loopt immers kans om opgepakt te worden. Als het om vervolging gaat, kan binnenblijven verstandig en effectief zijn. Het was echter geen opdracht van Godswege, maar een door angst geleide menselijke keus..

 

Evenzo is de angst voor COVID-19 de drijfveer geweest dat mensen vrijwillig binnenbleven en instemden met de maatregelen van de overheid. Angst is een sterke drijfveer. De vraag is of binnenblijven een terechte maatregel was. Naderhand bleek dat besmettingsgevaar binnen groter is dan buiten.

 

Onder de radar

Voordat Jezus naar de hemel gaat, krijgen de discipelen de opdracht te getuigen van wat zij hadden gezien en meegemaakt. Zij zullen het werk voortzetten, maar ze mogen daar niet uit zichzelf aan beginnen. De heilige Geest zou de bediening initiëren en daarop moesten ze wachten.[5] Tot die tijd moesten ze ‘onder de radar’ blijven en niet naar buiten treden. De heilige Geest zou hen toerusten. Jezus wist dat vervolging hun deel zou worden en dat kun je niet in eigen kracht dragen. Vervolging zonder de heilige Geest zal geloofsverlies bewerken.

De discipelen hadden van Jezus niet de opdracht gekregen om binnen te blijven maar om Jeruzalem niet te verlaten.[6] Tijdens het wachten -dat bleek slechts tien dagen- kwamen zij bijeen in een bovenzaal. Ze hadden geen huisarrest. Ze hielden ze zich voor de omgeving gedeisd maar getuigden volop onder elkaar in de bovenzaal. Wat een heerlijk samenzijn. Het zal een in- en uitgaan zijn geweest. Aanvankelijk waren zij daar met elf discipelen, Maria, Jezus’ broers en nog wat vrouwen. Maar de club groeide en we lezen dat er 120 mensen zijn als Judas’ lege plek wordt vervangen door Matthias.[7] Dit dagelijks bij elkaar komen was een gewoonte die bleef, ook na de uitstorting van de heilige Geest.

 

Genoemde gebeurtenissen wijzen niet naar een quarantaine vanwege een onzichtbare ziekte en zijn daarom niet in verband te brengen met de huidige maatregelen tegen COVID-19. Dat wil niet zeggen dat de Bijbel geen quarantaine kent, maar dan is er sprake van een duidelijke aanleiding.[8] Een hele samenleving van overwegend gezonde mensen in quarantaine plaatsen is bijbelvreemd.

 

De overheid gehoorzamen

Over het algemeen lopen christenen niet voorop in protesteren of anderszins ingaan tegen overheidsmaatregelen. Diverse teksten herinneren ons eraan de overheid te gehoorzamen.[9] Toch vindt zelfs de meest gedweeë christen dat volgzaamheid een grens heeft: zodra de overheid vraagt dingen te doen die tegen Gods wet ingaan.

 

Het volgende dient ter overdenking. De Bijbel roept gelovigen op om samen te komen voor gebed, zingen, delen van het Woord en gezamenlijke maaltijden. Het in acht nemen van de bijbelse feesten -die veelal gepaard gaan met een heilige samenkomst- is zelfs een verplichting. En hoe nu te bidden door handoplegging en zieken te zalven met olie? Ook roept de Bijbel op elkaar te begroeten met de heilige kus en elkaars voeten te wassen, even los van hoe dit is in te vullen. Allemaal zaken die niet mogen in een anderhalve-meter-samenleving. De overheid vraagt ons dingen na te laten waar de Bijbel toe oproept.

Waar staan wij dan? Buigen wij enkel gedwee ons hoofd? Is elke opstandigheid een vorm van activisme waar christenen zich niet aan mogen wagen? Laten we onszelf eerlijk onderzoeken: Stoelt onze gehoorzaamheid werkelijk op geloofsovertuiging of komt het eerder voort uit gemakzucht of … angst?

 

De auteur E. Noordermeer is bioloog, schrijver en uitgever van opiniërende christelijke boeken (www.enoordermeer.nl)

© Sola Scriptura, juni 2020

---

[9] Rom.13:1-6; Tit.3:1